راه های کنترل فشار خون بارداری
راه های کنترل فشار خون بارداری
دوران بارداری را میتوان مهمترین دوران در زندگی هر زنی دانست. این دوران علاوهبر اینکه به دلیل وجود جنین و نیازهای طبیعی او در بدن مادر اهمیت دارد، به جهت وارد آمدن کمترین آسیب به بدن مادر و حفظ سلامت او برای ادامه زندگی نیز مهم و خاص است.
دوران بارداری همانقدر که شیرین و لذتبخش است، خطرات، نگرانیها و مشکلات خود را نیز در پی دارد. عدم توجه به سلامت مادر و جنینش، میتواند خطرات جبرانناپذیری را برای آنها به دنبال داشته باشد و شاید که بدن مادر را برای تمام عمر به چالش بکشد.
بنابراین توجه به مشکلات و بیماریهای رایج در این دوران بسیار مهم و ضروری است و از مواردی محسوب میشود که هر مادر و پدری باید پیش از تصمیم به فرزندآوری درخصوص آن اطلاعات کافی دریافت کنند.
فشار خون بارداری یکی از رایجترین مشکلات در این دوران است که آموزشهای مختص به خود را دارد. در ادامه این مطلب از سایت دکتر پرآذران بهترین فوق تخصص قلب و عروق به بررسی ماهیت این بیماری، دلایل ایجاد و راههای پیشگیری و درمانش میپردازیم.
انواع فشار خون بارداری
فشار خون بارداری به دلایل مختلفی ایجاد میشود. این دلایل در شدت و وخامت بیماری تاثیر مستقیم دارند. همچنین راههای درمانی و میزان خطرات ناشی از آنها متفاوت است. به این ترتیب میتوان فشار خون بارداری را به چند دسته تقسیم کرد که عبارتند از:
فشار خون بارداری مزمن:
مادرانی که پیش از بارداری نیز با معضل فشار خون بالا مواجه هستند در دوران بارداری با این نوع فشار خون درگیر خواهند بود. در مواقعی که زنان به فشار خون بالا مبتلا هستند معمولا توصیه به بارداری نمیشود. در صورت تمایل مادر، برخی درمانهای پیشگیرنده از پیش از بارداری آغاز شده و تغییرات دارویی اعمال خواهد شد.
این مادران نیاز به مراقبت و بررسی ویژه در دوران بارداری دارند و پزشک دقت خاصی بر شرایط فشار خون آنها، سلامت جنین و روند بارداریشان دارد. ضمن اینکه در صورتی که مادر در هفتههای اول بارداری (پیش از هفته بیستم) به فشار خون بالا مبتلا شود، پزشک با این معضل مانند فشار خون مزمن رفتار کرده و همان روند درمانی را درپیش خواهد گرفت.
فشار خون بارداری:
معمولا از هفته بیستم خود را نشان میدهد. به این شکل که در این سن بارداری، فشار خون مادر در معاینات دورهای بالا نشان میدهد. در صورتی که پزشک معاینات و آزمایشهای لازم را انجام دهد و مشکل خطرناکی مشاهده نکند، برخی راههای بهبود و درمانهای سبک را آغاز خواهد کرد. مهمترین علامت این نوع، احساس کاذب وضع حمل است.
فشار خون بارداری ناشی از پرهاکلامپسی:
این نوع که ناشی از مسمومیت بارداری است، در واقع نوع خطرناک فشار خون بارداری محسوب میشود که معمولا با علائم شدید و ناگهانی نیز بروز خواهد کرد. پزشک معمولا پس از مشاهده علائم فشار خون بالا و بررسیهای اولیه، آزمایشهای لازم را تجویز میکند. در صورت مشاهده پروتئین در ادرار مادر به مسمومیت بارداری مبتلا شده است. ریسک ابتلا به پرهاکلامپسی در فاصله بین هفته بیستم تا سیام بیشتر است.

علائم فشار خون بارداری
همانطور که گفته شد فشار خون بالا چه مزمن باشد (یعنی فرد قبل از بارداری دچار فشار خون باشد) چه دارای فشار خون بالا بعد از هفته بیستم باشد معمولا دارای علامت خاصی نمی باشد. مگر اینکه فرد دچار اختلال پره اکلامپسی باشد که علاوه بر فشار خون بالا ،علائم و نشانه های دیگری دارد که عبارتند از:
- وجود پروتئین بیش از حد در ادرار (پروتئینوری) یا علائم مشکلات کلیوی
- سردرد شدید
- تغییر در بینایی، از جمله از دست دادن بینایی به صورت موقت، حساسیت به نور
- درد قسمت بالایی شکم، معمولا زیر دنده ها در سمت راست
- تهوع یا استفراغ
- کاهش سطح پلاکت ها در خون (ترومبوسیتوپنی)
- اختلال عملکرد کبد
- کوتاه شدن تنفس، ناشی از تجمع مایع در ریه ها
- افزایش ناگهانی وزن و تورم (ادم) به ویژه در صورت و دست ها اغلب ناشی از پره اکلامپسی است.
این علائم در بسیاری از حاملگی های طبیعی نیز اتفاق می افتند؛ بنابراین افزایش وزن و تورم نشانه های قابل اعتماد برای تشخیص پره اکلامپسی نیستند.
علل فشار خون بارداری
بر اساس اطلاعات موسسه ملی قلب ریه و خون (NHLBI)، دلایل متعددی برای فشار خون در زمان بارداری وجود دارد. این دلایل عبارت اند از:
- افزایش وزن یا چاقی
- بی تحرکی
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل
- حاملگی اول
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا در زمان بارداری
- بارداری بیش از یک بچه (دوقلو یا سه قلو…)
- سن بالای 40 سال در حاملگی
عوارض فشار خون بارداری
اگر فشار خون طی 20 هفته مداوم در دوران باردای بالا باقی بماند عوارض مختلفی مانند پره اکلامپسی ممکن است به وجود بیاید.این یک قانون است که هرچه فشار خون شما بالاتر باشد، شما و نوزادان در معرض ریسک بزرگتری هستید.
فشار خون خفیف تا متوسط
اگر فشار خون شما در حد خفیف تا متوسط باقی بماند و دچار پرهاکلامپسی نشوید، خطر کمی وجود دارد. اکثر زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالا دارند، در حقیقت فشار خونشان به صورت خفیف تا متوسط بالا رفته است. با این حال بسیار مهم است که در دوران بارداری، فشار خون و ادرار شما مرتباً چک شود تا هرگونه نشانهای از پرهاکلامپسی سریعاً آشکار شود.
پره اکلامپسی چیست؟
شرایطی که باعث ایجاد آسیب های جدی در بعضی از اعضای بدن مانند کلیه ها و مغز می شود. پره اکلاکپسی همچنین به عنوان یک نوع مسمومیت خون شناخته می شود. به پره اکلامپسی که همراه تشنج باشد اکلامپسی می گویند.
مراقبت کامل قبل از زایمان مانند ملاقات های مرتبط با پزشک، می تواند باعث تسهیل در تشخیص علائم پره اکلامپسی شود.
خطراتی که شما را به عنوان مادر تهدید میکند عبارتند از:
- افزایش احتمال سکته
- آسیب کلیهها و کبد
- افزایش ریسک لخته شدن خون
- افزایش ریسک خونریزی شدید از جفت
- احتمال تشنج، در صورتی که پرهاکلامپسی ایجاد شود
خطرات مربوط به نوزاد شما عبارتند از:
- افزایش احتمال رشد ضعیف
- افزایش شانس تولد زودرس
- افزایش احتمال مرگ جنین و مرده به دنیا آمدن نوزاد
سندرم HELLP
HELLP، یک سرواژه به معنای hemolysis (همولیز یا تحلیل گلبول های قرمز)، elevated liver enzymes (افزایش آنزیم های کبدی) و low platelet count (کاهش تعداد پلاکت ها) می باشد. این سندرم یک شرایط جدی و خطرناک است که می تواند یکی از عوارض پره اکلامپسی هم باشد.
علائم سندرم HELLP عبارتند از تهوع، استفراغ، سردرد و درد در قسمت بالای شکم. از آن جایی که این سندرم یک وضعیت اورژانسی و خطرناک محسوب می شود و می تواند اعضای حیاتی بدن را مختل کند اگر زن بارداری دچار این وضعیت شود اقدامات اولیه برای بیمار باید انجام شود.

تشخیص فشار خون بارداری
فشار خون بالا بر جریان خون در جفت اثر میگذارد. پزشک معالج در صورت مشاهدهی فشار خون بارداری، درخواست سونوگرافی میکند تا رشد جنین و میزان مایع آمنیوتیک را بررسی کند. در برخی موارد همزمان درخواست بیوفیزیکال پروفایل نیز میشود تا وضعیت نوزاد (ضربان قلب، تون عضلانی، تنفس، میزان مایع آمنیوتیک و حرکت) ارزیابی شود. در موارد خاص برای مثال تاخیر در رشد جنین درخواست سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون جنین داده میشود.
علاوه بر نکات بالا موارد زیر نیز بررسی میشوند:
- انجام آزمایش خون هفتگی
- بررسی پروتئین در ادرار 24 ساعته
- اندازهگیری فشار خون 2 بار در هفته
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در نهایت باید اضافه کرد که در صورت مشاهده هرگونه علامتی که نشان از فشار خون بارداری باشد، سریع به پزشک مراجعه کنید. اگر به این عارضه مبتلا هستید، از دستگاه فشار خون در منزل کمک گرفته و هر روز فشار خون خود را چک کنید.
در صورت بالا رفتن فشار و عدم کنترل آن، به سرعت به پزشک مراجعه کنید. اگر سوابقی دارید که احتمال ابتلا به فشار خون بارداری را بالا میبرد، پیش از بارداری از مشاوره پزشکان متخصص کمک گرفته و راهکارهای مفید و مهم را پیاده کنید.
درمان فشار خون بارداری
بعضی از روش های سنتی درمان فشار خون می توانند باعث بروز مشکلاتی در زنان حامله شوند. بر اساس اطلاعات به دست آمده، مصرف داروهای زیر برای درمان فشار خون در هنگام بارداری ممنوع است.
- مهار کننده های ACE (آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین)
- مهار کننده های رنین
- دارو های مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین
این داروها در حالت معمول از طریق جریان خون به بدن جنین در حال رشد می رسند و می توانند اثرات مخربی بر سلامتی جنین بگذارند. هم چنین این داروها می تواند باعث رقیق شدن خون شوند و در نتیجه توانایی مادر برای حمل بچه کم می شود.
متیل دوپا و لابتالول هر دو داروهایی هستند که برای کنترل فشار خون بارداری قابل استفاده هستند و هیچ خطری ندارند.
انجام سونوگرافی در دوران بارداری به پزشک کمک میکند از سالم بودن و رشد نرمال جنین اطمینان حاصل کند. داروها هم بر اساس نوع و شدت فشار خون شما تجویز میشود. به عنوان مثال افرادی با فشار خون پایین احتمالاً نیازی به مصرف دارو ندارند اما پزشک از آنها میخواهد هنگام بلند شدن برای جلوگیری از سقوط حتماً احتیاط را رعایت کنند. در موارد شدیدتر نیاز است که:
- مایعات و به خصوص آب بیشتری بنوشید.
- جورابهای فشارندهی طبی بپوشید.
- نمک بیشتری مصرف کنید.
- کمتر بایستید.
- وقتی میایستید به طور متناوب استراحت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید