آیا سوراخ قلب باعث مرگ می‌شود؟ همه چیز درباره سپتوم
سیستم بدن ما به جزییات ریزی وابسته است که وجود یک سوراخ کوچک هم می‌تواند مشکلات زیادی را با خود برای ما به همراه داشته باشد. ساختار قلب به این صورت میباشد که سمت چپ قلب خون را به بدن می‌رساند و سمت راست قلب خون را به ریه‌ها می‌فرستد. هر تپش قلب خون با اکسیژن زیاد را از ریه گرفته و در بدن پخش می‌کند. از آن طرف سمت دیگر قلب خون با اکسیژن کم را از بدن گرفته و به سمت ریه‌ها هدایت می‌کند. این دو قسمت قلب به وسیله دیواره سپتوم قلب از هم جدا شده‌اند. وظیفه اصلی دیواره سپتوم جلوگیری از ترکیب خون سمت چپ و راست قلب میباشد. اما متاسفانه بعضی افراد از بدو تولد با سوراخی در سپتوم قلب متولد می‌شوند. سوراخ قلب بیماری میباشد که گردش نرمال خون در قلب را مختل می‌کند. در این مطلب در سایت فوق تخصص قلب دکتر کامبیز پرآذران به بررسی بیماری سوراخ قلب و نحوه درمان آن پرداخته‌ایم که امیدواریم که برای شما مفید باشد.
سوراخ قلب
سوراخ قلب یا نقص سپتوم یک بیماری قلبی مادرزادی میباشد که به دلیل وجود یک سوراخ در دیواره بین بطن‌ها و دهلیزها پیش می‌آید. کودکان مبتلا به نقص سپتوم قلب معمولاً علامت خاصی ندارند، مخصوصاً اگر حفره کوچک باشد. چون قلب و ریه‌ها سخت‌تر کار نمی‌کنند. اما اگر حفره بزرگ باشد ممکن است صدای قلب و ریتم ضربان غیر طبیعی باشد. در این صورت، خطر اصلی سوراخ قلب کودکان آسیب رگ‌های خونی در ریه‌ها میباشد، زیرا خون بیش‌تری در آنجا پمپ می‌شود.
با گذشت چندین سال و رخ دادن بیماری سوراخ قلب بزرگسالان، احتمال آسیب دائمی رگ‌های خونی ریه وجود دارد. بیماری سوراخ قلب با ایجاد حفره در دیواره بین دهلیزها و بطن‌ها، باعث می‌شود تا خون غنی از اکسیژن و خون بی‌اکسیژن با هم ترکیب شوند و یک جریان رفت و برگشت بین آن‌ها شکل بگیرد. در این صورت فعالیت قلب و ریه‌ها بیشتر از حالت عادی میباشد و همین مسئله باعث می‌شود تا فشار بیشتر به آن‌ها وارد شود. این فشار بیشتر ناشی از سوراخ قلب می‌تواند منجر به تنگی نفس، رنگ‌پریدگی، خستگی دائمی، و آریتمی ضربان قلب بشود. با این که سوراخ قلب کودکان مادرزادی میباشد و از ابتدای زندگی با فرد همراه است اما ممکن است عوارض آن بعد از سال‌ها نمایان می‌شود و منجر به سوراخ قلب بزرگسالان می‌شود.
جریان خون برگشتی ناشی از سوراخ قلب به دلیل اختلاف فشار رخ می‌دهد. به این صورت که جریان خون در سطح دریچه‌های قلب از بطن فشار بالا به بطن فشار پایین منتقل می‌شود. در سوراخ قلب بزرگسالان معمولاً فشار در دهلیز چپ بیشتر از دهلیز راست میباشد. بنابراین، خون از دهلیز چپ به دهلیز راست انتقال می‌یابد. بعد از تشخیص سوراخ قلب مهم‌ترین موضوع نحوه درمان این بیماری میباشد. درمان سوراخ قلب می‌تواند استفاده از دارو یا عمل بستن سوراخ قلب بین دهلیزی باشد که با توجه به اندازه و محل حفره و ترجیح بیمار انتخاب می‌شود.
انواع سوراخ قلب و نقص سپتوم قلب
سوراخ قلب کودکان در دیواره بین دهلیزها یا دیواره بین بطن‌ها ایجاد می‌شود. سوراخ قلب کودکان یا نقص سپتوم دهلیزی یا ASD بین دو اتاقک بالایی عضله قلب در بخش بالایی قلب و همچنین نقص سپتوم بطنی یا VSD و بین دو اتاقک پایینی عضله قلب در بخش پایینی قلب رخ می‌دهد.
نقص سپتوم قلب بین دهلیزی یا ASD
این سوراخ قلب در بخشی از دیواره سپتوم که دهلیزها را از هم جدا می‌کند رخ می‌دهد. در واقع سوراخ قلب بین دهلیزی یا ASD بین دو اتاقک بالایی عضله قلب در بخش بالایی قلب ایجاد می‌شود. این سوراخ قلب موجب انتقال خون حاوی اکسیژن به سمت راست قلب به جای بطن چپ می‌شود. یعنی به جای این که خون غنی از اکسیژن به جای پمپاژ به کل بدن به سمت ریه سرازیر شود. سوراخ قلب کودکان از نوع ASD شاید هیچ علائمی هم ایجاد نکند و بعد از تولد به‌تدریج ترمیم شود.
نقص سپتوم قلب بین بطنی یا VSD
این سوراخ قلب در بخشی که دو بطن قلب را از هم جدا می‌کند رخ می‌دهد. در واقع نقص سپتوم بطنی یا VSD بین دو اتاقک پایینی عضله قلب در بخش پایینی قلب ایجاد می‌شود. این سوراخ قلب باعث می‌شود خون به جای رفتن به آئورت، از بطن چپ به بطن راست قلب منتقل شود. به همین دلیل قلب برای پمپاژ خون به بدن باید فعالیت بیش‌تری انجام دهد. سوراخ قلب کودکان شاید تا مدت‌ها علامتی نداشته باشد، اما با توجه به نوع و شدت آن ممکن است خطراتی نیز برای کودک به همراه داشته باشد.
سوراخ قلب از نوع ASD و VSD اگر بزرگ باشد و شدت پیدا کند، می‌تواند نوزاد را دچار اختلالات قلبی و ریوی بکند. از عوارض سوراخ قلب کودکان شدید می‌تواند رشد ضعیف، نارسایی قلبی، آریتمی و مشکلات دریچه قلب باشد.
عوامل ایجاد سوراخ قلب کودکان
مادرانی که نوزادی با سوراخ قلب به دنیا می‌آورند، همواره عذاب وجدان دارند که در دوران بارداری خودشان مسبب سوراخ قلب در نوزادشان شده‌اند. با این حال محققان و پزشکان کماکان به دنبال دلیل دقیق ایجاد سوراخ قلب کودکان می‌باشند. یکی از دلایل احتمالی نقص سپتوم قلب مشکل وراثت میباشد. تحقیقات نشان داده والدین دارای مشکلی قلبی، احتمال وحود سوراخ قلب برای نوزادشان بیشتر میباشد. همچنین سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری می‌تواند کودک را مستعد بیماری‌های قلبی مادرزادی مثل سوراخ قلب کودکان بکند. البته که نتایج این تحقیقات قطعی نمی‌باشد و تلاش محققین برای پیدا کردن علت سوراخ قلب کودکان هنوز ادامه دارد.
علائم سوراخ قلب بزرگسالان
نشانه اصلی بیماری سوراخ قلب بزرگسالان صدای مور مور قلب میباشد. البته که وجود هر صدا و زمزمه‌ای در قلب نمی‌تواند مبتنی بر وجود سوراخ قلب بزرگسالان و سایر مشکلات مادرزادی باشد. چون قلب افراد سالم هم ممکن است صداهایی مشابه داشته باشد. پزشک متخصص قلب می‌تواند با معاینه صدای ضربان قلب، نشانه سوراخ قلب بزرگسالان یا سایر مشکلات قلبی را تشخیص دهد. سوراخ قلب بزرگسالان می‌تواند مشکلات نارسایی قلبی و ریوی به همراه داشته باشد. این مسئله تا زمان بزرگسالی رخ نمی‌دهد. بسیاری از مبتلایان سوراخ قلب بزرگسالان دارای علائم خاصی نیستند و شاید سال‌ها بیماری آن‌ها پنهان بماند. از جمله علائم سوراخ قلب بزرگسالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- آریتمی قلبی
- خستگی سریع هنگام فعالیت شدید فیزیکی
- انباشته شدن خون در ریه‌ها
- احساس تنگی نفس حتی بدون فعالیت
- رنگ آبی پوست و ناخن
- ورم در دست ها، پاها و صورت
- ایمپالس قلبی
- سرفه و سرگیجه
عوارض سوراخ قلب بزرگسالان
اشاره کردیم که بیماری سوراخ قلب کودکان مادرزادی به وجود می‌آید اما معمولاً نشانه‌ای ندارد، اما با گذشت زمان سوراخ قلب بزرگسالان خود را نشان می‌دهد و با عوارضی همراه است. عوارض سوراخ قلب در بزرگسالان را در زیر مشاهده می‌کنید.
- زیاد شدن جریان خون و فشار به سمت راست قلب
- اضافه بار حجمی بطن راست قلب
- ضعف بطنی
- ورم رگ گردن، کبد، دست و پا
- افزایش خون در ریه‌ها
- احتمال عفونت قفسه سینه
- فشار خون بالا ریوی
- آریتمی ضربان قلب
- آمبولی و ایجاد لخته خون
تشخیص سوراخ قلب بزرگسالان
متخصص قلب و عروق با انجام معاینات و دیدن مورد مشکوکی شبیه به سوراخ قلب بزرگسالان مثل فاصله غیر عادی دومین صدای تپش قلب، برای تشخیص سوراخ قلب از آزمایشات خاصی استفاده می‌کند.
اکوکاردیوگرافی همان تست اکو میباشد. در اکوکاردیوگرافی امواج صوتی تصاویر متحرک از قلب تهیه می‌کنند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا مشکلات و نارسایی‌های قلبی را متوجه شود. اکوکاردیوگرافی یک آزمایش مطمئن برای تشخیص بیماری سپتوم قلب میباشد. اکوکاردیوگرافی را از راه قفسه سینه و مری می‌توان انجام داد.
نوار قلب ریتم ضربان قلب و سرعت آن را مشخص می‌کند و فعالیت الکتریکی قلب را زیر نظر می‌گیرد تا پزشک متخصص بتواند نارسایی‌های قلبی را تشخیص دهد.
رادیولوژی به کمک اشعه ایکس از بافت‌های درون سینه مانند قلب و ریه‌ها تصویربرداری می‌کند. رادیولوژی قفسه سینه سایز قلب، وجود مایعات اضافی و مقدار گردش خون در داخل ریه‌ها را به خوبی نشان می‌دهد.
پالس اکسیمتر میزان اکسیژن خون را با وصل کردن یک سنسور به دست یا پا مشخص می‌کند.
در آنژیوگرافی یا کاتتریزاسیون قلبی، کاتتر که یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر میباشد معمولاً از سمت ران به سمت قلب هدایت می‌شود و با استفاده از یک ماده مخصوص گردش خون در قلب بررسی می‌شود. این روش به خوبی وجود مایع اضافی و ترکیب شدن خون در دو سمت قلب را نشان می‌دهد.
درمان سوراخ قلب بزرگسالان
درمان دارویی سوراخ قلب
برای درمان سوراخ قلب کودکان دارای علائم نیز باید از دارو استفاده شود. لازم به ذکر است که کودکان بدون علامت، نیازی به استفاده از دارو ندارند. برای درمان دارویی سوراخ قلب از داروهای از بین برنده آریتمی و داروهای دیورتیک و ادرارآور استفاده می‌شود. البته برای درمان قطعی نقص سپتوم قلب بین دهلیزی یا بین بطنی، و جلوگیری از عوارض شدید آن، بهتر است بستن سوراخ قلب انجام شود.
عمل سوراخ قلب
برای درمان بیماران مبتلا به انواع نقص سپتوم و سوراخ قلب بین دهلیزی یا بین بطنی نیاز به عمل جراحی قلب باز میباشد. عمل سوراخ قلب می‌تواند در زمان کودکی نیز انجام شود. در عمل سوراخ قلب نقص‌های کوچک با بخیه بسته می‌شوند. اما برای عمل سوراخ قلب بزرگ، از پچ ساخته شده از مواد مصنوعی یا پیراشامه استفاده می‌شود. عمل سوراخ قلب اگر موفق انجام شود، سلامت و کیفیت زندگی کودک را برایش به همراه دارد. عمل سوراخ قلب باعث افزایش وزن و انرژی رشد بهتر و بهبود تغذیه کودک می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله بیماری سوراخ قلب که شامل نقص سپتوم قلب بین دهلیزی یا ASD و نقص سپتوم قلب بین بطنی یا VSD می‌شود بررسی و روش‌های تشخیص و درمان آن را معرفی کردیم. امیدواریم که این مقاله در مورد سوراخ قلب کودکان و بزرگسالان برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم اطلاعات کاملی را ارائه داده باشیم. برای تعیین وقت نوبت، ویزیت و درمان انواع بیماری‌ها و نارسایی‌های قلبی مثل نقص سپتوم می‌توانید با مطب فوق تخصص قلب دکتر کامبیز پرآذران تماس بگیرید یا روی دریافت نوبت آنلاین کلیک کنید و نوبت ویزیت خود را برای روز و ساعت دلخواهتان رزرو کنید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
دیدگاهتان را بنویسید