تامپوناد قلبی را جدی بگیرید!
کوچک‌ترین عضوها هم در بدن انسان شاید وظیفه‌ی سنگینی در تامین سلامتی ما داشته باشند. سیستم بدن انسان به قدری پیچیده است که یک تغییر کوچک نیز ممکن است با یک نارسایی و خطر بزرگ همراه باشد. تامپوناد قلبی نیز یکی از همین نارسایی‌ها می‌باشد که بر اثر زیاد شدن مایع دور قلب، فشار بیش‌تری به قلب وارد می‌کند. به همین دلیل قلب به خوبی پر نمی‌شود و نمی‌تواند به درستی پمپاژ خون را انجام دهد و با افت فشار خون همراه است. به دلیل خطرناک بودن این بیماری، درمان تامپوناد قلبی خیلی مهم می‌باشد. اگر مقدار مایع دور قلب زیاد شود، جان شخص را تهدید می‌کند و باید به سرعت به تامپوناد قلبی رسیدگی شود. در این مقاله در سایت فوق تخصص قلب دکتر کامبیز پرآذران به بررسی علائم تامپوناد قلبی و درمان آن می‌پردازیم.
تامپوناد قلبی
قلب انسان در داخل قفسه سینه به وسیله یک کیسه دو لایه به نام پریکارد احاطه شده است. مقداری مایع برای جلوگیری از اصطکاک لایه‌های پریکارد با هم وجود دارد. پریکارد در برابر فشار و ضربه از قلب محافظت می‌کند. اگر کیسه پریکارد با خون پر شود، دیگر جای کافی برای پر شدن قلب از خون نمی‌ماند و تامپوناد قلبی رخ می‌دهد. این عارضه در وظایف قلب اختلال ایجاد می‌کند و از انبساط نرمال قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تامپوناد قلب خیلی بیماری خطرناکی می‌باشد که امکان مرگ شخص هم در آن وجود دارد. تامپوناد قلب با افت فشار خون و میزان خون غنی از اکسیژن در بدن نیز همراه است، چون خون کافی برای پمپاژ در بدن در دسترس قلب نیست. در اثر تامپوناد قلبی به دلیل تجمع مایعات دور ماهیچه قلب، فشار زیادی به قلب وارد میشود و با عدم تپش مناسب همراه است. در اثر تشخیص تامپوناد قلبی باید فوری برای درمان به پزشک مراجعه کرد. برای پر شدن کیسه پریکارد، اصلاح تخصصی افیوژن پریکارد به کار می‌رود. پریکارد هرچه آرام‌تر پر شود بروز تامپوناد قلبی به تاخیر میفتد، اما در صورت ادامه‌دار بودن افیوژن پریکارد بالاخره تامپوناد قلبی رخ می‌دهد. اگر افیوژن پریکارد خیلی سریع اتفاق بیفتد، شخص دچار تامپوناد قلبی حاد میشود و باید فوراً درمان شود.
علت تامپوناد قلبی
توضیح دادیم که تامپوناد قلبی بر اثر پر شدن کیسه پریکارد یا همان افیوژن پریکارد می‌باشد. دلایل پر شدن کیسه پریکارد و بروز تامپوناد قلبی به شرح لیست زیر می‌باشد:
- آسیب شدید قفسه سینه، تصادف، آسیب‌های نفوذی مثل چاقو
- نارسایی کلیه و تجمع مایعات و سموم در بدن
- بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس
- حمله قلبی و مخصوصا پارگی دیواره قلب
- التهاب یا عفونت پریکارد
- کم‌کاری تیروئید
- جراحی قلب باز
- پارگی یا برآمدگی آئورت
- گذاشتن ضربان‌ساز
علائم تامپوناد قلبی
تامپوناد قلبی پمپاژ خون در بدن را دچار اختلال می‌کند. وقتی خون به در بدن جریان ندارد، منجر به درد قفسه سینه و سبکی سر میشود. در اوایل ابتلای تامپوناد حاد قلبی شاید علائمی در شخص دیده نشود اما علائم تامپوناد قلبی ناگهانی و با شدت زیاد خودشان را نشان می‌دهند و به مرور شدیدتر نیز می‌شوند. علائم تامپوناد قلبی به صورت لیست زیر می‌باشد.
- درد قفسه سینه
- نفس تنگی
- آهسته بودن صدای قلب
- برجستگی رگ‌های گردن
- درد شدید در قلب
- ناراحتی شکم
- افت فشار خون
- ضربان و تنفس سریع
تامپوناد قلبی حتی می‌تواند در وضعیت ذهنی و رنگ پوست افراد تاثیر داشته باشد. افراد مبتلا به تامپوناد قلبی رفتار‌های غیر معقول و عجیب و گاهاً پرتلاطم ممکن است از خود بروز دهند. هم‌چنین برای رنگ پوست ممکن است پوست افراد مبتلا، خاکستری، زرد یا آبی شود.
تشخیص تامپوناد قلبی
آزمایش‌ها و روش‌های گوناگونی برای تشخیص تامپوناد قلبی وجود دارند. در ادامه روش‌هایی که پزشکان برای تشخیص تامپوناد قلبی را استفاده می‌کنند را بررسی می‌کنیم.
معاینه فیزیکی
وضعیت کلی شخص مانند نبض، فشار خون و تنفس و صدای قلب و ریه‌های بیمار توسط پزشک چک میشود. چک کردن فشار خون خیلی در این زمینه مهم است چون نبض متناقض یا همان افت فشار ناگهانی در هنگام تنفس به طور غیرطبیعی را نشان دهد.
اکوکاردیوگرام
با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از درون قفسه سینه و قلب گرفته میشود. در مواقع اورژانسی، آزمایش اکوکاردیوگرام را با استفاده از یک دستگاه متحرک در تخت بیمار انجام میشود.
نوار قلب
آزمایش نوار قلب برای بررسی فعالیت قلب انجام میشود.
تصویر اشعه ایکس از قفسه سینه
تصویربرداری با اشعه ایکس تجمع مایعات را در اطراف قلب و میزان فشار آن‌ها را نشان می‌دهد.
سی‌تی اسکن قلب
سی‌تی اسکن از تصویربرداری اشعه ایکس پیشرفته‌تر است و در آن مشکلات قلب و گردش خون به وسیله کامپیوتر ارزیابی میشود.
آنژیوگرافی قلب
در آنژیوگرافی قلب، یک دوربین کوچک از طریق یکی از رگ‌های دست یا پا وارد میشود و تا قلب هدایت میشود که امکان مشاهده درون قلب و عروق را برای پزشک فراهم می‌کند.
همه‌ی این روش‌ها می‌توانند به دکتر در تشخیص تامپوناد قلبی کمک کنند. در صورت مشخص نبودن علت تامپوناد قلبی، پزشک شما باید به دنبال دلیل اصلی و ریشه‌ای آن بگردد. مخصوصاً اگر فرد دچار شوک شده باشد باید حتماً دلیل آن مشخص شود.
درمان تامپوناد قلبی چگونه صورت می گیرد؟
تامپوناد قلبی معمولاً یک شرایط اورژانسی می‌باشد و هرچه سریع‌تر باید مایع پریکارد تخلیه شود. موثر‌ترین عملی که برای درمان تامپوناد قلبی انجام میشود، پریکاردیوسنتز است. در این عمل از یک سوزن و یک شلنگ بلند و نازک به کمک دستگاه تصویربرداری برای خارج کردن مایع پریکارد که به اطراف قلب فشار وارد می‌کند استفاده میشود. اولین گزینه درمانی پزشکان امروزه بیش‌تر روش‌های کم تهاجمی مانند پریکاردیوسنتز می‌باشد.
در صورتی که علت تامپوناد قلبی یک ضربه سنگین بوده یا آسیب وارد شده نیاز به ترمیم داشته باشد، انجام جراحی گزینه مناسب‌تری می‌باشد. در این موارد پزشک کیسه پریکارد را با جراحی تخلیه می‌کند.
معمولاً مدت کمی پس از خارج کردن مایعات اضافی، بیمار نیز بهبود می‌یابد. نتیجه نهایی به دلیل اصلی ایجاد انباشتگی، شدت تامپوناد قلبی، سرعت درمان و سایر بیماری‌های فرد بستگی دارد.
خلاصه
تامپوناد قلبی یک بیماری همه‌گیر نیست اما در صورت وقوع یک عارضه جدی می‌باشد که امکان منجر به شوک یا مرگ را دارد. بسیار مهم است در صورت دیدن علائم مشکوک به داشتن تامپوناد قلبی شخص سریعاً در همان مراحل اولیه برای تشخیص و درمان اقدام کند.. افرادی که تامپوناد قلبی آن‌ها زودتر تشخیص داده میشود، مراحل درمان آن‌ها خیلی راحت‌تر سپری میشود. درمان تامپوناد شامل تخلیه مایع اضافی پریکارد، تثبیت فشار خون و درمان علت بیماری می‌باشد. اگرچه پیشگیری از همه موارد تامپوناد ممکن نیست، اما افراد باید از سعی کنند از خطر دور باشند و موارد پیشگیری را از پزشک خود دریافت کنند. برای تعییت وقت نوبت، جهت بررسی و درمان تامپوناد قلبی و سایر نارسایی‌های قلبی می‌توانید با مطب فوق تخصص قلب دکتر کامبیز پرآذران تماس بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید