ایست قلبی جنین

ایست قلبی، به صورت توقف گردش خون شناخته می‌شود. در این حالت عضله قلب هیچ‌ گونه انقباضی نداشته و قلب هیچ خروجی و جریان خونی ندارد. امروزه ایست قلبی جنین شیوع فراوانی پیدا کرده است. شیوه درست زندگی مادر و اصلاح آن یکی از راه های جلوگیری از ایست قلبی جنین است.

برای آشنایی با ایست قلب جنین می توانید این مقاله از سری مقالات سایت بهترین فوق تخصص قلب و عروق را مطالعه کنید.

قلب جنین

قبل از بررسی دلایل ایست قلبی جنین بهتر است نگاهی به قلب جنین داشته باشیم.

قلب در اولین مراحل رشد جنین تشکیل می شود و از اولین اعضای بدن جنین است که رشد و شروع به ضربان می کند و با هر تپشش حس زندگی را در مادر باردار زنده می سازد.

از مهمترین مراحل رشد جنین تشکیل قلب اوست که هم زمان با تشکیل قلب برخی از اجزای بدن جنین نیز ساخته می شوند؛ قلب جنین از اولین روزهای تشکیل خود ضربان دارد و از اولین هفته حاملگی خون را به بدن جنین در حال رشد پمپاژ می کند.

مراحل تشکیل قلب جنین

قلب جنین در هفته شش بارداری تشکیل می شود و شروع به ضربان می کند. قلب جنین در این هفته 80 بار در دقیقه می زند و دارای چهار حفره عمیق است که هر حفره دارای مسیر ورودی و خروجی مختص خود برای داخل و خارج شدن خون است.

قلب لوله شکل تشکیل می شود و شروع به ضربان زدن می کند. قلب جنین ابتدا به شکل یک لوله ساده است که طی چند هفته رشد کرده و به یک عضو چهار حفره ای و دارای مسیرهای خروجی و مجرای بازگشت سیاهرگی تبدیل می شود.

قلب از سلول های اختصاصی واقع در حداقل دو قسمت از بدن جنین رشد می کند. این سلول ها با هم ترکیب می شوند تا قلب لوله ای شکل اولیه را تشکیل دهند. با گذشت زمان برخی از قسمت های آن رشد کرده و تحت فرآیندی به نام حلقه زنی قلب قرار می گیرند تا ساختار نهایی قلب را تشکیل دهند.

دلایل ایست قلبی جنین

خانم هایی که دچار سقط جنین می‌شوند همیشه از خود می پرسند چرا این اتفاق برای آنها افتاده است. اما این اتفاق در هر زمانی برای هر کسی ممکن است بیفتد. فرایند پیچیده باردار شدن نیازمند زمانبندی دقیق و یکپارچگی رشته‌ای از رخدادها است.

تخمک باید با اسپرم بارور شده و 23 کروموزوم از پدر و 23 کروموزوم از مادر داشته باشد. سپس باید وارد لوله های رحمی شده و تقسیم سلولی سریع انجام شده و سپس در دیواره رحم لانه گزینی کند. اگر یکی از این وقایع درست انجام نشود بارداری با مشکل مواجه خواهد شد.

یکی از دلایل محتمل آن است که اصلا رویان وجود نداشته باشد. وقتی که ساک حاملگی خالی باشد، حاملگی پوچ (blighted ovum) نامیده می‌شود. حتی ممکن است تقسیم سلولی هم انجام شده و سپس بارداری متوقف شود. معمولا در سونوگرافی اول، متخصص سونوگرافی می‌تواند ساک حاملگی خالی یا ضربان نداشتن قلب جنین را تشخیص دهد.

همچنین گاهی بیماریهای عفونی مثل تبخال، توکسوپلاسموز، سیتومگالوویروس یا سرخجه عامل ختم حاملگی هستند. به همین دلیل چکاپ کامل قبل از اقدام برای بارداری، اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه، با آزمایش خون می‌توان عفونت را تشخیص داده و با مداوایی معمولی عفونت را قبل از بارداری از بین برد.

در ادامه 4 عدد از علل ایست قلبی جنین را آورده ایم:

1) سابقه بیماری قلبی مادر؛ اولین دلیل ایست قلبی جنین

دیابت، فشار خون پیشرفته، اختلالات انعقادی مانند ترومبوفیلی سبب می‌شود تا لخته های کوچکی داخل عروق جفتی ایجاد شود و با کند شدن جریان خون رسانی به جنین تاخیر رشد به وجود آید یا جریان خون رسانی به جای آنکه از رحم به جنین منتقل شود برعکس می شود.

2) بی تاثیر نبودن بیماری های قلبی خود جنین در ایست قلبی جنین

یک سری علائم جنین هم در ایست قلبی داخل رحمی جنین موثر است. بیماری‌های قلبی خود جنین، عفونت‌های پیشرفته و بیماری‌های عفونی که ممکن است از مادر به جنین منتقل شده باشد نیز در ایست قلبی جنین دخیل هستند که علائم هشدار دهنده قبلی ندارند و حتی این اختلالات در سونوگرافی هم مشخص نمی‌شود.

3) ایست قلبی جنین با گره خوردن بند ناف

این مسئله معمولاً در جنین های دوقلو که در یک ساک حاملگی مشترک قرار دارند ممکن است بیشتر اتفاق بیفتد چرا که با حرکت یک جنین، جنین دیگر تحت فشار قرار می گیرد و جریان خون از یک جفت به جفت دیگر منتقل می شود. تا حدی که یک جنین به عنوان دهنده خون و جنین دیگر به عنوان گیرنده خون قرار می گیرد تا حدی که رشد یکی از جنین ها کند شده و در نهایت منجر به مرگ او می شود.

4) ایست قلبی جنین با کنده شدن جفت 

اگر جفت بیش از ۵۰ درصد کنده شود این مسئله به وجود می آید که مادر با علائمی مانند انقباضات رحمی، خونریزی و درد شدید مواجه می شود.

چگونه می توان از ایست قلبی جنین پیشگیری کرد؟

1. معمولاً از ۲ تا ۳ هفته قبل تر از ایست قلبی جنین حرکات آن کاهش می یابد و اگر مادر به پزشک زنان مراجعه کند معاینات حاکی از کاهش رشد رحم و حرکات بسیار کم جنین خواهد بود. معمولاً سونوگرافی داپلر از زمانی که جنین قابلیت حیات پیدا می کند برای تشخیص وضعیت جریان خون در جفت توصیه می شود.
2. به مادران باردار توصیه کرد تا در ماه های آخر بارداری نسبت به حرکات جنین در شکم حساس باشند چرا که روزانه حداقل باید یکبار جنین تکان خورده و هر مرتبه سه ضربه را احساس کنند.
3. در صورت مراجعات به موقع مادر به پزشک و انجام معاینات ضروری جنین هایی که با اختلالات خون رسانی در جفت و رشد مواجه می شوند را می توان با ختم زودهنگام بارداری از رحم خارج کرده و از هفته ۲۶ جنین هایی که حداقل یک کیلوگرم داشته باشند را در دستگاه های ویژه NICU با شرایط خاص نگهداری کرد تا از مرگ جنین در رحم مادر پیشگیری شود.